Adam
Administrator
Dołączył: 12 Sie 2005
Posty: 57
Przeczytał: 0 tematów
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z. Gora
|
|
 Wysłany: Wto 13:06, 16 Sie 2005 Temat postu: Artykuł o przewozach towarów z 2002 roku |
|
|
|
SPADEK W PRZEWOZACH TOWAROWYCH
Liczba przewiezionych towarów na PKP spadła do najniższego poziomu w powojennej historii kolei polskich. Według statystyk GUS, w roku 2001 kolej przewiozła tylko 166 mln ton ładunków ze 1317 mln ton ogółem. Udział kolei w przewozach towarowych spadł z 67,4 % w roku 1988 do 7,9 % w roku 2001. W 2002 roku według danych Międzynarodowej Unii Kolei UIC przewieziono tylko 159,7 mln ton towarów.
Wykres. Spadek liczby przewiezionych ton w ruchu towarowym na PKP, w mln ton rocznie.
Po analizie danych finansowych PKP Cargo można stwierdzić, iż firma ta przyniosła stratę w przewozach towarowych. Gdyby od przychodów przewoźnika ogółem (5 917 mln PLN) odjąć sumę 527 mln PLN która jest w opinii analityków transferem strat z PKP Cargo do bilansu innej spółki z grupy PKP- spółki PKP Przewozy Regionalne, to okazuje się iż działalność w przewozach towarowych zakończyła się dla PKP Cargo stratą w wysokości -377 mln PLN. Transfer strat do spółki PKP Przewozy Regionalne miał być opłatą za wypożyczenie lokomotyw i pracowników, jednak taka konstrukcja organizacyjna w Europie nigdzie poza Polską nie jest stosowana. Według wielu opinii, chodzi tutaj tylko o ukrycie strat przedsiębiorstwa w przewozach towarowych i przepisanie ich na przewozy pasażerskie, gdzie straty mogą zostać uzasadnione obowiązkiem służby publicznej. Nie ulega wątpliwości, iż przewozy towarowe na PKP Cargo są obecnie działalnością poniżej kosztów własnych, ze stratą rzędu ok. 2,37 PLN na każdej przewiezionej tonie. PKP Cargo S.A. przyniosło straty z przewozów towarowych- taki jest wniosek. Zysk wykazany w bilansie (150 mln PLN) ma według analizy danych finansowych zaledwie "papierowe" znaczenie, a 4- procentowa rentowność działalności przewozowej jest zawyżonym wskaźnikiem. Wiek wielu wagonów i lokomotyw wynosi dziś szacunkowo 21, 5 roku. PKP Cargo S.A. jest nastawione na obsługę schyłkowych gałęzi przemysłu: górnictwa i hutnictwa. Aż 69.2 % wagonów PKP to przestarzałe węglarki, mające praktycznie wartość złomu. Ostrożność każe wycenić wartość środków transportu, składników rzeczowego majątku trwałego tej firmy na około 1 mld 504 mln PLN.
W wielu krajach europejskich przewozy towarowe na kolejach jednak rosną, a na rynku przewozów towarowych panuje wolna konkurencja. Czesi mają już ponad 55 przewoźników kolejowych, a w Niemczech do 1.1.2000 wydano ponad 240 koncesji dla przewoźników kolejowych. Obecnie liczba przewoźników kolejowych (tzw. Eisenbahnverkehrsunternehmen) w RFN wynosi już 260, i opanowali oni 5 % rynku w przewozach towarowych i 7-10 % rynku przewozów pasażerskich.
Według ekonomistów, to właśnie liczba przewoźników determinuje liczbę przewiezionych towarów. Ekonomiści amerykańscy udowodnili, iż jeżeli przewoźnik kolejowy jest monopolistą w danej relacji, to ceny usług są o 14.4 procenta wyższe i ilości przewożonych towarów o 17.4 procenta niższe niż w przypadku działającej konkurencji na tym rynku. Według badań Wilsona, dodatkowy przewoźnik kolejowy obsługujący badane połączenia pomiędzy miastami redukuje ceny o 7-10 procent i powoduje wzrost ilości przewożonych towarów o 11-14 procent. W Ameryce kolej przewozi 48 procent towarów, ponad 6-krotnie więcej niż w Polsce, a na rynku kolejowym działa 550 przewoźników, i to właśnie konkurencja miedzy nimi jest przyczyną prawie największego na świecie udziału kolei w przewozach ładunków. Ekonomiści odrzucają tezę, iż większa liczba firm na rynku powoduje zwiększenie kosztów całkowitych. Jeśliby tak w istocie było, zakładając stały popyt na usługi, ceny przewozów wzrosłyby, a tak się nie stało po liberalizacji rynku w USA. Udowadnia się iż liczba firm obsługująca rynek kolejowy jest skorelowana z cenami usług. Rynki z większą ilością podmiotów mają niższe ceny i przewożą większe ilości towarów niż rynki z mniejsza ilością konkurentów.
W tym kierunku idzie polityka transportowa Unii Europejskiej, która pragnie zwiększyć udział kolei w transporcie towarów do poziomu osiąganego przez USA. Od 15 marca 2003 w Unii Europejskiej została otwarta na konkurencję w transporcie towarów sieć 50 tys. km najważniejszych tras międzynarodowych. Każdy z ponad 490 przewoźników europejskich będzie mógł korzystać z wolnego dostępu do torów od Portugalii do Niemiec, płacąc za wykorzystanie infrastruktury tyle samo, co krajowi przewoźnicy. Od 2006 r. zostaną zniesione pozostałe restrykcje w międzynarodowym transporcie towarowym koleją na terenie Unii Europejskiej, i już cała sieć kolejowa będzie dostępna dla wszystkich przewoźników. W Polsce od 1 maja 2004 r. na konkurencję w transporcie towarów zostanie otwarta zaledwie 1/5 przepustowości głównych tras międzynarodowych, co zostało wynegocjowane przez Unię Europejską. Komisja Europejska proponuje także liberalizację przepisów o przewozach pasażerskich, które uwolniłyby rynek na trasach międzynarodowych od 2008 r.
Tabela : Udział kolei w przewozach towarów
Europa : Stany Zjednaczone :
1970 : 21% 1998 : 40%
1998 : 8% 2000* : 48 %
Źródło. La part du rail pour le transport de marchandises (d’après Livre blanc sur les Transports, la Commission européenne), *Jacqueline Beaujeu-Garnier, Catherine Lefort; "Etats Unis d'Amérique-Géographie" w "Encyclopaedia Universalis" 2001
Według obliczeń bazujących na badaniach Wilsona, monopol PKP w przewozach towarowych należy rozbić na co najmniej 10-12 konkurujących ze sobą przedsiębiorstw, by kolej mogła konkurować z 60 tysiącami przewoźników transportu drogowego i by nasze koleje były konkurencyjne w momencie liberalizacji dostępu do torów w roku 2006. Prywatyzacja PKP Cargo jest już spóźniona, a cena za firmę w tak złej kondycji będzie bardzo niska. W Estonii i Argentynie przewozy towarowe silnie wzrosły po prywatyzacji, i koleje towarowe przynoszą obecnie zyski. Również po prywatyzacji kolei w Wielkiej Brytanii przewozy towarów (w tono-km) wzrosły o 33,8 %, z bardzo niskiego pułapu około 6 %, do którego spadły w trakcie państwowego bytu kolei brytyjskich.
Adam Fularz
Źródła: Stephen Schmidt ; "Market Structure and Market Outcomes in Deregulated Rail Freight Markets" ; w : International Journal of Industrial Organisation, 19/2001, str. 99-131
Post został pochwalony 0 razy
|
|
Profil
Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości
Zaloguj
Rejestracja
